Adli entomoloji, olay yeri inceleme
Yazı içeriğinde neler var?
Soru: Ayakkabı izlerinin olay yeri incelemesi açısından önemi nedir?
Cevap: Ayakkabı izleri özellikle olay yerinin giriş ve çıkış noktalarında bulunabilir. Ayakkabı izleri, iyi muhafaza edilmiş olay yerlerinde araştırılmalıdır.
Soru: Olay yerinde bulunan ayakkabı izi iki boyutlu ise ne yapılmalıdır?
Cevap: Olay yerinde bulunan iz iki boyutlu ise iz üzerine yatay ışık verilerek izin daha belirgin hale gelmesi sağlanmalıdır. Işıklandırma işlemi için kesinlikle fotoğraf makinesinin üzerine bağlı flaşlar kullanılmamalıdır. Bu durum pek çok konumda parlamaya sebebiyet vererek izin değerlendirilemez hale gelmesine sebep olmaktadır. Bunun yerine yapay ışık kaynakları kullanılmalıdır.
Soru: Alet izlerinin olay yeri incelme açısından önemi nedir?
Cevap: İnsanların kullandığı aletlerin zaman içerisinde aşınma, sürtünme ve yıpranma neticesinde üzerlerinde benzer aletlerde görülemeyecek özellikleri olur. Olay yerinde bulunabilecek iz delillerden birisi de suç aletlerinin temas ettiği, baskı yaptığı zeminlerde kalan izleridir. Aletlerin bu tür özelliklerinden faydalanılarak olay yerlerinde bulunan alet izleri olayı aydınlatmaya ve suç aletini tespit etmeye yarayabilir.
Soru: Alet izi incelemelerinde nelere dikkat etmeliyim?
Cevap: Alet izi incelemelerinde, sadece aletin bıraktığı izin değil aletten ize ya da yüzeyden aletin temas eden kısımlarına transfer olmuş moleküler parçacıklarında sonuca ulaşmada büyük katkısı vardır. Bu yüzden aletler üzerinde bulunan boya, metal, ahşap v.s gibi yüzeyden alete geçmiş olabilecek bir takım iz ve kalıntılar dikkatle toplanmalı, korunmalı ve uygun şekilde paketlenerek laboratuvara ulaştırılmalıdır.
Soru: Diş izlerinin olay yeri incelmesi açısından önemi nedir?
Cevap: İki ağız dental yapısı hiçbir zaman tam olarak birbirine uymaz. Bu nedenle de kişileri dişlerinden tespit etmek mümkündür. Özellikle tecavüz ve öldürme olaylarında, failin mağdur/maktül vücudu üzerinde, elma, peynir, sakız, çikolata gibi gıdalar üzerinde bulunur. Bu izlere ısırma izleri adı verilir. Bu tür izler kalıp alma, fotoğraflama ve röntgen çekmek sureti ile transfer edilir.
Soru: Şüpheli doku, kemik ya da diş örnekleri kaç derecede saklanarak laboratuara ulaştırılmalıdır?
Cevap: Şüpheli doku, kemik ya da dişler eldiven kullanarak ya da temiz pens ile toplanır ve ayrı ayrı paketlere konularak +4 C de en kısa zamanda laboratuara ulaştırılmalıdır.
Soru: Olay yerinde nasıl fotoğraf çekmeliyim?
Cevap: Çekimler genel-orta-yakın olmak üzere üç aşamalı olarak yapılır. Önce olay yerinin genel görünümünü yansıtan fotoğraf çekimleri yapılır. Daha sonra iz ve delillerin birbirleriyle olan bağlantılarını gösteren orta çekimler, en son ise iz ve delillerin yakın çekimler yapılır.
Soru: Olay yerinde çekim yaparken nelere dikkat etmeliyim?
Cevap: Tüm deliller tespit edildikten sonra her delilin tek tek çekimleri yapılır. Çekimi yapılan nesne önemsiz ya da olayla alakasız olmamalıdır. Çekim önyargılı ve duygusal olmamalı, olayı aydınlatacak bir pozisyondan çekilmelidir. Ayrıca çekimde çarpıklık ve belirsiz tanımlama olmamalı, nesneleri ve olay yerini iyi temsil etmelidir.
Soru: Deliller bulunduktan sonra çekimler neden numara ve ölçek ile yapılmalıdır?
Cevap: Numara delilleri kroki üzerinde gösterirken bize araştırma ile ilgili kolaylık sağlar. Ölçek ise çekilen konunun istenildiğinde birebir oranında karta baskısının yapılmasını ve delilin orijinal büyüklüğünün belirlenmesini sağlar.
Soru: Yakın mesafeli çekim de amaç nedir?
Cevap: Yakın plan fotoğraf çekimlerinde amaç delili tek kareye sığacak şekilde çekimini yapmaktır.
Soru: Mermi çekirdeklerini temizlerken neye dikkat etmeliyim?
Cevap: Mermi çekirdekleri, üzerinde bulunan karakteristik izlerin yok olmaması için fırça vb. sert maddeler ile temizlenmemelidir.
Soru: Vücuttan çıkan mermi çekirdekleri laboratuvara nasıl gönderilmelidir?
Cevap: Vücuttan çıkartılan mermi çekirdekleri üzerinde kan, lif veya boya vb. analizler isteniyorsa, üzerinde bulunan kan kurutulduktan sonra bulundukları şekilde korunarak laboratuvara gönderilmelidir.
Soru: Parmak izi tespit edilebilecek yüzey çeşitleri nelerdir?
Cevap: Parmak izi tespit edilecek yüzey çeşitleri 2 çeşittir.
1. Gözenekli (Emici) Yüzeyler: Kâğıt, karton, mukavva, ham ahşap malzemeler vs.
2. Gözeneksiz (Emici olmayan) Yüzeyler: Cam, fayans, seramik, plastik, pet şişeler, kaporta, bıçak, silah vs.
Soru: Olay yerinde bulunabilecek parmak izi çeşitleri nelerdir?
Cevap: Olay yerinde bulunabilecek parmak izi çeşitleri
1. Kabartma Parmak İzleri: Parmağın, yumuşak cisimlerle(cam macunu gibi) teması sonucunda parmak izinin 3 boyutlu görüntü oluşturmasıdır. Bu tür izler doğrudan fotoğraflanmalıdır.
2. Görünen Parmak İzleri: Parmak yüzeyinin kan, toz, mürekkep, kir, yağ vb maddelerle kontemine olması durumunda yüzeye temas sonucunda oluşan izlerdir. Görünür parmak izi tespit edildiğinde fotoğraflanmalı, gerekiyorsa uygun fiziksel, kimyasal yöntemler kullanılarak parmak izinin görünürlüğü artırılmalıdır.
Soru: Biyolojik delillerin tesbitinde kullanılan kimyasallar nelerdir?
Cevap: Biyololojik deliller yine yapıları itibarı ile bazı kimyasal maddelere duyarlıdır. Loko-kristal-violet isimli kimyasal madde de biyolojik dellilerin tespitinde renk belirteci olarak kullanılabilir. Kuminal veya Blue star isimli kimyasal maddeler biyolojik delilin arandığı bölgeye püskürtülür ve ortam karartılarak ışıma yapan bölgeler tespit edilir. Bu ışıma buz mavisi ile mavi renk arasında değişir. Işımanın olduğu bölgelerden örnek alınarak incelenmek üzere laboratuvara gönderilir. Özellikle delilleri yok etmek amacıyla kan veya meni gibi delillerin bulundukları yüzeyin boyanması gibi durumlarda boya altındaki sıvı biyolojik delillerin tespitinde luminal ve Blue Star kullanılabilir.
Soru: Biyolojik delillerin toplanma yöntemleri kaç tanedir ve bunlar nelerdir?
Cevap: Biyolojik delillerin toplanma yöntemleri 4 tanedir. Kesme yöntemi, kazıma yöntemi, emdirme yöntemi, doğrudan alma yöntemi.
Soru: Patlayıcı madde olaylarında yakalanan şüphelilerin patlayıcı ile temas edip etmediklerini anlamak için ne yapılır?
Cevap: Patlama olayları ile ilgili olarak yakalanan kişilerin patlayıcı madde imal edip etmediklerini ya da patlayıcıyla temas edip etmediklerini belirlemek amacı ile el svapları alınır. Bunun için sağ ve sol el avuç içleri sırayla önce aseton sonra su ile ıslatılmış pamuklarla ayrı ayrı iyice silinerek, ağzı sıkıca kapanabilen iki adet temiz cam şişeye konulup üzerlerine kişinin ismi ile hangi maddeyle (aseton ya da su yazılır) svap alındığı yazılır. Her silme işleminden önce svap alan kişi, ellerini yıkamalı ya da eldivenini değiştirmelidir.
Soru: Patlayıcı madde örneklerinden ne kadarlık bir numune almak gerekir?
Cevap: Yaklaşık 0,5 g – 1 g arasındaki patlayıcı madde numunesinin plastik torbalara veya ağzı kapaklı cam şişelere konularak gönderilir.