Kara Asker Sineği ve hakkında bilinmeyenler

Kara Asker Sineği – Hermetia illucens, Black Soldier Fly hakkında bilinmeyenler

Uzun süredir kaleme almadığımız Adli Entomoloji blog serüvenimiz içerisinde, çokça konuşulan bir tür olan Siyah Asker Sineği ( Kara Asker Sineği) olarak ifade edilen tür olan Hermetia illucens ile ilgili minik bir yazı derlemesini uygun gördüm.

Özellikle gelişmekte olan Dünya ülkeleri içerisinde çok fazla önem verilen geri dönüşüm, atık yönetimi, gıda ve besin zinciri optimizasyon uygulamaları ile birlikte, artık acı bir gerçeğimiz olan tükenen kaynaklarımızın bizi zorunlu kıldığı, muhteşem bir aleme; böceklere doğru yönelmeye başlıyoruz.

Böceklerin ekonomik olarak kullanılması fikir neye dayanıyor?

Böcekler yüksek adaptasyon gösteren, hızlı yaşam döngüsü ve ekstrem ortam koşullarına toleranslı bir canlı yaşam grubu olarak yeryüzündeki canlılığın başlangıcı ile birlikte hemen hemen kendini evrimsel olarak donatarak günümüze kadar baskın bir şekilde erişmişlerdir.

Organik atıkların geri dönüşümü ve böcekler

Böcek türlerinin çeşitliliği ve biyolojik olarak evrimsel adaptasyon yetenekleri, besin kaynakları olarak farklı organik substratlar üzerinde gelişme yetenekleri konusunda oldukça uzmanlaşmış grupları içerir. Evrimsel olarak edindikleri uzmanlık ile böcekleri organik geri dönüşüm sürecinde kullanabiliyor olmak, böceklerin kullanım alanlarını genişletmek fikri, milyonlarca ton substrat ve ikincil ürün elde etmemizi sağlayabilir. Bu organik substratlardan bazıları, tarım ve gıda işleme endüstrilerinden gelen gıda atıklarına benzerliği ile zaten bir çok ülkenin dikkatini çekmiş durumdadır.

Siyah Asker Sineği (Black Soldier Fly) ile ilgili sıkça sorulan sorular

Literatürde bu, böceklere dayalı “biyo-dönüşüm” olarak adlandırılır ve büyük miktarlarda gıda atığını değerli malzemelere dönüştürmek için ekonomik olarak uygun bir yöntemi temsil eder. Hayvanlar için yem (hayvan yemine ek olarak böcek biyokütlesi), ilkin kullanım için hedef olarak insanlar, ikincil endüstriyel bileşikler olarak (biyoyakıt, yağlayıcılar, farmasötikler, boyalar vb.) ve arta kalan gıda atıkları organik madde ve besin açısından zengin toprak ıslahı olarak kullanılabilir.

Sonuç olarak, böceğe dayalı biyo-dönüşümden sağlanan hizmetler, mali açıdan yönetilebilir, hem alan hem de enerji gereksinimleri açısından mütevazı, çevre dostu, gerçek pazar/ticari fırsatlarla ilişkili ve geleneksel besi hayvanlarına göre daha yüksek yem dönüşüm oranları sağlayan gıda israfını azaltmak için pazarlanabilir çözümler sunar.

Şu anda, gıda atıklarının böcek bazlı biyolojik dönüşümü için ticari olarak sadece birkaç böcek türü kullanılmaktadır ve kara asker sineği larvaları (Hermetia illucens L.) en yaygın kullanılan türlerdir ve çok çeşitli gıda kaynaklarına adapte edilmiş ve dolayısıyla çok çeşitli gıda atık malzemelerinin etkili biyolojik dönüşümünü sağlama yeteneğine sahip olan böceklerin muazzam çeşitliliği ile birlikte sunulan bir nimet niteliğindedir.

Siyah asker sineği ilkin kullanıma uygun mudur?

Çok sayıda mahsul çeşidinden ve bunların sonraki işlemlerden kaynaklanan yan ürünlerinden üretilen gıda atığı akışlarının çeşitliliği göz önüne alındığında, hem biyo-dönüşüm hem de böcek biyokütle üretimini en üst düzeye çıkarmak için optimize edilmiş gıda atıkları-böcek eşleştirme kombinasyonlarının araştırılması için geniş bir fırsat var gibi görünmektedir.

Böcekler ile gıda atıklarının biyolojik dönüşümü neden önemlidir?

Gıda atıklarının böceklere dayalı biyo-dönüşüm süreci, ekosistemlerdeki organik maddenin doğal olarak parçalanmasını yansıtır (Lim, Lee ve Wu, 2016).

Bu tür sistemlerde, doğal olarak oluşan böcekler, solucanlar, çok çeşitli diğer omurgasızlar, mantarlar ve bakteriler gıda atıklarını kolonize eder ve parçalar, besinleri kendi metabolik ve üreme ihtiyaçları için dönüştürür.

Kontrollü koşullar altında, ayrışma sürecinden sorumlu türler düzenlenebilir ve ortam koşulları, hizmeti gerçekleştiren belirli türler tarafından büyüme ve biyolojik dönüşüm lehine optimize edilebilir. Daha da önemlisi, biyo-dönüşüm sürecinde birden fazla adımda değer üretilebilir.

Örneğin, ilk atığın ortadan kaldırılması, gıda ve yem için böcek biokütlesinin satışından gelir elde edilmesi, fraksiyonlanmış ikincil ürünler ve kalan biyo-dönüştürülmüş atıkların toprak değişiklikleri için satışı gibi bir çok farklı adımda biyolojik süreç maliyetleri düşürmede ve ekonomik katkı sağlama yönünde standardize edilerek olumlu şekilde kullanılabilir.

Atık ve böcek ilişkilendirme döngüleri

En yaygın olarak kullanılan biyokonvertör türleri bazı durumlarda çok uygun olsa da, bir tür gıda atığı akışlarının muazzam çeşitliliğinden yeterince yararlanamaz.

Böceklerin çeşitliliği içinde, onları son derece uzmanlaşmış bir gıda atığının biyo-dönüştürücüleri olarak benzersiz bir şekilde uygun kılan belirli özelliklere sahip türler vardır.

Böcek türleri ve gıda atığı eşleştirmelerini optimize etmek için, atıkların işlenmesi için böceğin abiyotik etkileşimlerinin ve fonksiyonel özelliklerinin bir kombinasyonunu göz önünde bulundurmak gerekir.

Siyah asker sineği, Un kurdu, Cırcır Böcekleri

Örneğin, bitkisel gıda atıkları hem kara asker sineği larvalarına, hem de un kurdu larvalarına besleyicilik sağlayabilir ancak bu atıkların protein içeriği karasinek larvaları için çok düşüktür.

Bunun aksine, et içeren restoran ve mutfak atıkları, karasinek ve kara asker sineği larvaları için çok uygundur, ancak doğrudan havadan nem alabilen ve böylece daha kuru atıklarda optimum performans gösteren un kurtları için çok nemlidir.

Siyah asker sinek larvalarının sulu atıklara ve yüksek sıcaklıklara toleransı, birçok atık döngüsünden daha verimli yararlanmalarına izin verir.

Ancak hayvancılık uygulamaları aynı zamanda üreme için özel aydınlatma gerektirir, sinekler sıcaklık düşüşlerine ve ani ısı değişimlerine karşı dayanıksızdır ve bazı düşük besinli atıklarda (örnek: pancar küspesi) kötü bir yaşam ve üreme performansı gösterir.

Sineklerin bu abiyotik etkileşimleri ve fonksiyonel özelliklerinin kombinasyonu, gıda atıklarını kurutmak ve özel ekipman (ışıklar) kullanmak ticari operasyonlara maliyet kattığı için gerçek ekonomik dengelere dönüşür.

Bu nedenle, uygun atıktan böceğe ilişkilendirmeyi sağlamak, gıda atıklarının azaltılmasında ve böceklerin biyolojik dönüşüm sürecinde kullanılmasında önemli bir bileşendir.

Gıda tedarik zinciri ve gıda atık yönetiminde böcekler

Günümüzde, tüketicilerin ürünlerin çevresel profili hakkında her zamankinden daha fazla endişe duymasıyla, gıda atıklarının böceklere dayalı biyo-dönüşümleri ve uygulama olarak sürdürülebilir olması fikri, müşterilere hitap edebilecek pazarlanabilir bir varlık olarak nitelendirilmektedir.

Felsefi düzeyde değerlendirmek gerekirse, böceklere dayalı biyo-dönüşüm kavramı, “gıda atığı” kavramını tamamen yeniden düşünme kavramına dayanır. Genel kanı olarak atık kelimesi istenmeyen ve uzaklaştırılması gereken bir dış ürün olarak görülse de, aslında çöp değil, küresel ölçekte bakıldığında; istenmeyen bir yan ürün olarak tanımlanır.

Böcek bazlı biyolojik dönüşüm kavramı, bir gıda üretim sisteminden gelen yan ürünlerin biyo-dönüşüm sistemlerinde girdi haline gelmesi anlamına gelir. Bu nedenle artık hor gördüğümüz çöp veya atık tanımlamalarından ziyade, kayıp kelimesi daha mantıklı bir tanımlama olacak ve bu kaybın mantıklı kullanılmaması gerçekten bir çok alanda ciddi bir kayıp olarak nitelendirilebilir.

Bu nedenle, böceklere dayalı biyo-dönüşüm ile çığır açan, doğal döngü içerisinde mucizevi bir uygulamadır. Kayıplarımızı katkıya dönüştürür ve ikincil ürün, hatta birincil ürün olarak kullanılabilir hale getirebilirsek, hem geri dönüşüm, hem sürdürülebilirlik, hem de ekonomik denge unsuru olarak böceklerden faydalanmak, muhteşem sonuçlar doğuracaktır.

Literatürde böceklerin yem olarak kullanılması

Çalışmalar, domuz, kümes hayvanları, tatlı su karidesleri ve bazı balık türleri gibi tek mideli hayvanlar için uygun olduklarını, ancak timsahlar, bazı kurbağalar veya geviş getiren hayvanlar (inekler) için uygun olmadığını göstermiştir.

İşleme tesislerinden elde edilen balık sakatatlarıyla beslenen larvalar ortalama %30  lipid içerir ve bunun %3’ü omega-3 yağ asitleriydi. Literatürdeki bir çok çalışma, hayvan yemi olarak işlenen kara asker sineği larvaları (ve diğer böcekler) için hammadde olarak kullanılan çok çeşitli gıda atıklarını listeler.

Yazı orijinali ve ileri okuma kaynakları için ziyaret edebilirsiniz:

Siyah asker sineği (Black soldier fly) hakkında merak edilenler