Böceklerde anten tipleri ve anatomi

Böceklerde anten yapıları, anten tipleri, anten karakterleri

Böceklerde antenler biyosensör organlar olarak görev yaparlar ve üzerleri böceklerin bulundukları ortamı değerlendirmesini sağlayan kimyasal reseptörler ile kaplıdır. Başta koku olmak üzere birçok kimyasal ve fiziksel uyarıların alınmasında rol oynayan antenler, daima bir çift olup, başın üzerinde genellikle bileşik gözlerin yakınından çıkarlar. Antenin baş kapsülünden çıktığı delik anten forameni olarak adlandırılır. Antenlerin şekilleri ve boyu, ergin ve yavru bireylerde farklı olabildiği gibi çeşitli böcek gruplarında da çok değişik biçimlerde ortaya çıkar. Anten esas itibariyle bir kaide segmenti (scapus), kamçı veya sap kısmı (clavola, flagellum) ile bunu scapusa bağlayan pediculus (veya pedicellus) adı verilen segmentten oluşur. Clavola segmentlerinin şekilleri birbirine benzer veya çok farklılaşmış olabilir. Anten tipleri bilhassa clavola segmentlerindeki farklılaşmaya dayanır.

Segmentler ince uzun yapılı ve birbirine benzer ise iplik şeklinde uzun bir clavola ortaya çıkar ki böyle anten filiform olarak adlandırılır. Clavola segmentleri çeşitli şekillerde tüylü, sili yapılar taşırsa ciliat antenler, tüy demetleri taşırsa plumat, clavola segmentleri dişli ise serrat, serrulat; segmentler bir tarafa uzantılı ise pectinat; uzantılar iki taraflı ise bipectinat; segmentler lameller gelişmiş ise lamellat; clavolanın uç segmentleri gittikçe kalınlaşan bir yapıda ise topuzlu clavat; bu kalınlaşma bir baş oluşturacak kadar fazla ise capitat anten tiplerinden söz edilebilir.

Antenlerin yüzeyi çeşitli duygu iletebilen tüyler, kıllar ve papilla denilen koku alan özel kabartılarla kaplıdır. Antenler bazı gruplarda eşeysel farklılıklar taşır. Meloe (Coleoptera) gibi bazı cinslerde erkeğin anteni dişi bireyi yakalayacak kadar kuvvetli gelişmiştir. Antenlere böceklerin larva ve nimflerinde de rastlanır, ancak bunlarda bilhassa holometabol böceklerde anten yapısı ergininkine göre çok değişiktir.

Antenler böceklerin kendini yönlendirmesinde, besinlerini bulmalarında ve eşlerini bulmalarında önemli ölçüde görev almaktadırlar bu nedenle böceklerin yaşamları için hayati öneme sahip yapılardır. Ayrıca yapısal olarak birçok grupta sistematik açıdan önemleri çok büyüktür.